تمدن را می‌توان به شکل کلی آن عبارت از نظم اجتماعی دانست؛ که در نتیجه وجود آن، خلاقیت فرهنگی امکان‌پذیر می‌شود و جریان پیدا می‌کند. در تمدن چهار رکن و عنصر اصلی وجود دارد که عبارت‌اند از: پیش‌بینی و احتیاط در امور اقتصادی، سازمان سیاسی، سنن اخلاقی و کوشش در راه معرفت و بسط هنر.

هر گروه و مذهبی با توجه به مبانی فكری و اعتقادی خود، تلقی متفاوتی از اين عناصر چهارگانه ارائه می‌دهد. بنابراین در اين دوره بر آنيم كه جايگاه مذهب تشيع را در شكل‌گيری تمدن اسلامی مورد بررسی قرار دهیم. مراحل تمدنی شیعه و نقش شیعیان در تمدن اسلامی و دستاوردهای حکومت شیعی نیز در این دوره گنجانده شده است.